– Понятно, – продолжал я, – А тут, говорят, церковь была. Ее давно разобрали?
– Ой, даўно, я яшчэ малая зусім была – ня памятаю нічога. А можа і зусім да мяне яшчэ гэта адбылося, і ня ведаю. Расказвалі, што там пад царквою знайшлі нейкія каменні старынныя, паганскія, нібыта; яшчэ косці звірыныя ды чалавечыя. Казалі, што на тым месцы раней паганскае копішча было. Туды ж навукоўцы нейкія, ці з Масквы, ці з Мінску прыязджалі, шукаць нешта пачыналі, але потым кінулі ўсё. Вось.125
– Кстати, – вмешалась Ася, – Вот ваш дом, получается, еще этим… кацапам принадлежал. Они уехали, вещи ж, наверное, какие-то от них остались. Не знаете, было ли что интересное?
– Да-да, шмат чаго ад іх засталося. Казалі, што іх вывезлі амаль у тым, у чым яны былі. Толькі самае неабходнае ўзяць дазволілі. Каб што цэннае засталося – ня чула такога. Ну мэбля, адзёжа, кнігі нейкія, посуд, яшчэ, можа, нешта… Дык гэта ж, калі што цэннае і заставалася, дык тыя, хто кацапаў вывозілі, усё і пабралі сабе. Нам, хто сюды потым засяляўся, ужо гаўно ўсялякае засталося.126
– Так, а конкретно у вас в доме какие-нибудь вещи от этих… кацапов сохранились? – следующий вопрос Ася задала.
– Ну вось, лаўкі, стол. Яшчэ сквароды былі чугунныя. Зараз няма ўжо. Гадоў дваццаць таму сюды шпікулянты прыязджалі, я ім іх і прадала. Усё роўна, яны былі важкія – не падняць. Не карысталася імі, толькі месца займалі. Шкадавала вельмі, ведзь ў нас кніжак шмат кацапскіх заставалася, але усё ці папалілі, ці каб падцірацца парвалі… А там, у адный хаце, Трусы іх прозвішча, памерлі ўжо, а дзеці ды ўнукі паз’яжджалі… Дык вось… У іх нейкая адна толькі кніжачка сахранілася, ну яны шпікулянтам тым яе аж за сто даляраў тады прадалі. А ў нас гэтых кніжак было штук трыццаць калісьці, каб сахранілі раней, дык ужо б на кватэру ў Крупках хапіла бы грошай…127
«Бля, как же меня такое отношение к книгам бесит! – негодовал я про себя, – Ну как можно печь растапливать или жопу подтирать книжными страницами, да еще и из старинных книг?! Как до такого додуматься-то можно?! Какой примитивный уровень интеллектуального развития нужно иметь, чтоб к такому прийти? Ну нет бумаги – газеты выписывай! Не знаю, бересту выделывай, тряпочками подтирайся и стирай их каждый день!..»
– Угу, а вот, по фамилии Пермяки – единственная оставшаяся здесь семья этих… кацапов, – продолжала расспрос Ася, доставая из сумочки свой блокнот с ручкой, – Вот что вы про них рассказать можете?
