- Вы, шаноўны пан Ежы, - сказаў капітан, - тут гаспадар. І гэтага стала, і землеўладання, і, лічыце, гаспадар тутэйшага краю. Падазраю, што вы прыхільна ставіцеся да праблемы сапраўднага патрыятызму.
- Вядома, - крыху збянтэжана адказаў Урбановіч і падумаў: «Правакатары...»
- Я ведаю, што можа быць на сэрцы ў выхаванага чалавека, будзьце шчырымі, я не шпіён... А пана спраўніка таксама баяцца не варта, згадзіцеся, тут мы ўсе свае. Я разумею, што маладыя, - капітан паказаў позіркам на Артура, Людовіка, Зосю, - мараць пра свабоду Польшчы, але вы сталы чалавек, мусіце мець больш... правільныя ўяўленні пра сапраўдную свабоду, пра сапраўдны патрыятызм... Ці не так?
- Я чалавек цвярозы, - не без іроніі сказаў пан Ежы і падняў келіх віна, які толькі прыгубляў. - Мне матэрыяльны дабрабыт - аснова жыццядзейнасці. Каб быць вольным, незалежным, належна для пачатку быць багатым.
- Гэта праўда, - згадзіўся прыстаў.
Вусы ягоныя абвіслі, пукатыя вочы блішчэлі. Аматар піць што наліваюць, ён усё ж ацаніў смак віна і піў яго безупынку, маленечкімі глыткамі, моцна абхапіўшы келіх, быццам баяўся, што ў яго гэты келіх адбяруць.
Урбановіч абвёў паглядам прысутных, ацэньваючы іх стан. Ён зразумеў, што надарыўся зручны момант заваяваць сэрца пані Аксаны. Спраўнікам можна пагрэбаваць. Ён выбачыць усё, што ні скажаш. Жандар? Невядома, што гэта за птушка. Але можна рызыкнуць... Пан аканом намысліў не адставаць ад патрыятычнай польскай красуні. Ён наліў келіх, падняў яго і падняўся сам.
- Не ўсе ведаюць, што я не... Урбановіч... - сказаў пан Ежы. - Урбановічы - гэта прозвішча маёй шаноўнай... усынавіцелькі... - Пан аканом пакланіўся пані Цэцылі.
Над сталом запанавала цішыня - усе моцна ўразіліся такім прызнаннем. Тэма ўсынаўлення была настолькі сямейнай, інтымнай, нават, можна сказаць, балючай, што ніколі ні пры якіх абставінах яе аканом не чапаў.
- Такім чынам я, Ежы Ўрбановіч, нашу не ўласнае, не родавае прозвішча. Па дзеду і бацьку я, панове, - з іншага роду. Пан прыстаў ведае, з якога...
Прыстаў згодна кіўнуў і падліў сабе віна, быццам у якасці кампенсацыі за сваю згоду.
- Род наш зусім не багаты і не знатны, - прадоўжыў сваю гаману аканом. - Прадстаўнікі гэтага роду славіліся не столькі сваім патрыятызмам ці там зборам рознай даўніны, якая б нагадвала пра былую веліч нашага краю; найбольшая слава хадзіла аб іх як аб карцёжніках, задзірыстых дуэлянтах, п'яніцах - словам, людзях шырокай душы...
