- Ты ж распарадчык.
- Э-э, братка, - Цімох наморшчыў лоб. - Які з мяне распарадчык. Каб ты ведаў, чаго мяне пан трымае...
- Ведаю, - прамовіў Ясь. - Ты яму абяцаў паказаць прошчу ў Графскай пушчы... Ну, дзе звяры хаваюцца...
- І пан так думае, што ведаю, - пачухаўся Цімох. - А я, братка, не ведаю. Далібог, не ведаю. Гэта табе, Ясю, звер у рукі даецца, а я, выбачай Госпадзі, у лесе так, недарэка нейкі.
«Толку не будзе... - падумаў Ясь. - Прапаў рубель за фурманства. Дзякуй, Божа, што за сваяка прызнаў, са двору не прагнаў...»
Было часам і так.
РАЗДЗЕЛ V. Мужычы сын
1. Карчма пры дарозе
Артур Буевіч, як расстаўся з хлопцамі, без асаблівых прыгод давёў спадарожнікаў да Лэйбавай карчмы, дзе ландара канчаткова развалілася. Успаролі гаспадара. Лэйба пачаў завіхацца, квактаць, што такім яснавяльможным панам ніякага камфорту не зробіць.
Брытанец зазірнуў у цёмную, душную карчму, спытаўся нешта ў Артура.
Буевіч ацёр стомлены твар, звярнуўся да Лэйбы:
- Як наконт скакуноў?
- Якіх, паночак, скакуноў? Зроду коні не трымалі...
- Э-э, ды не пра коні кажу, а, прашу прабачэння, пра блохі...
Карчмар на нейкі момант зніякавеў, потым шапнуў:
- А куды ж без іх, пане.
Ландарай адгарадзілі закутак, паставілі туды паненцы ложак, на другі бок ландары саставілі дзве лавы брытанцу, паклалі сеннікі, пакрылі капамі. Лэйбава жонка тым часам раскатурхала дачок напіхваць у навалачкі свежае сена...
Буевіч у карчму таксама не пайшоў - на ўласнай скуры ведаў, якія кусачыя ў Лэйбы «скакуны». Прылёг разам з фурманам на сене - ноч цёплая, ды і колькі той ночы засталося.
Раніцай, калі ўжо добра ўвіднела, Артур прачнуўся ад звону цугляў. Глянуў - каля карчмы стаялі жандарскія коні. Што такое? А вунь пан афіцэр, капітан Фогель, прэцца. Вочы чырвоныя, пэўна, не спаў ні хвіліны.
- Насмеліўся патурбаваць васпана, - ціха праказаў Фогель. - Буду шчыры і без гэтых, выбачайце, эківокаў. Дык вось: занадта цяжкі ў паненкі рыдыкюль. Як думаеце, што там?
- Можа, чырвонцы... - адказаў Артур. Гаварыў гучна, каб брытанец прачнуўся.
- Ціха, - жандар прыклаў да вуснаў палец. - Давайце адыдземся...
Яны перайшлі пясчаную дарогу, заглыбіліся ў прыдарожныя хмызнякі, дзе востра пахла маладымі маслюкамі і багуном з балота.
- Пан афіцэр, - роблена абураўся Буевіч. - З жаночым полам можа адбыцца вялікая непрыемнасць. Ну што крымінальнага можа быць у паненчыным рыдыкюлі?
- Не, - паматаў галавою жандар. - Як на рыдыкюль - сакваяжык завялікі. І зацяжкі... Ведаеце, мне абрыдла хадзіць у капітанах. Як сабака, гойсаю па балотах, ды ўсё без карысці... Калі нават рэвальверы, штукі два-тры, то і гэта, выбачайце, поспех. Прашу вас, паспрыяйце... Няўжо вам шкада гэтай полькі? А гэты ангелец...
