- Пляваць, пляваць я хацела на вашыя відэлкі, на ваша панскае абыходжанне... - выціснула з сябе Ганна.
Яе забіралі словы аканома, але аканом не слухаў яе:
- Ды што казаць... Ва ўласную сям'ю пусціў... А ты? О, літасць Боская, дзе твая, дзеўчыно, удзячнасць?.. Каму ты несла гэтае пасланне?
Аканом тыцнуў цыдулку пад нос пакаёўкі, на канцы якога блішчэла сляза.
Пакаёўка не магла гаварыць... Яна да канца не авалодала сабой, і хоць яшчэ слёзы каціліся ў яе ад нядаўняга прыніжэння, а больш ад перапуду, што ўсё так выйшла і знянацку, і гвалтам, - цяпер яна ведала, чаго ад яе патрабуюць, і скеміла, што належала рабіць.
- Што маўчыш?! Кажы! Бізуна хочаш?
- Бо... Бог бачыць, - сказала Ганна. - Пану перад Богам адказваць...
- Перад Богам? Ты ведаеш, што жонкі даюць клятву Пану Богу, што... што... - аканом не дагаварыў, бо не мог вымавіць слова «здрада». Як яму хацелася ўдарыць гэтую хітрую таўстагрудую дзеўку! Апанаваўся, падумаў, сказаў: - Гэта ваш хлопскі Бог такі... Яго і падмануць можна?
- Пан Ежы... Пане... - ужо больш спакойна, выразна праказала дзяўчына. - Тут нічога няма... кепскага... Я не вінаватая, пан Ежы...
- Я сорак пяць гадоў, як пан Ежы, любачка, - прашаптаў пан аканом. - Ты выдатна разумееш, што робіш нягжэчна. Якія таямніцы могуць быць у жонкі ад мужа? Каму яна пісала?
Гэтая «яна», а не «пані Аксана» было Ганне як удар пугаю. Яна - значыць блудніца, лярва і г. д. Заўжды выхаваны і прыстойны пан Урбановіч дайшоў да крайнасці, пераступіў мяжу гжэчнасці. І пойдзе яшчэ далей. Будзе і бізун.
Ад пярэпалаху і хвалявання ў пакаёўкі адняло мову. Яна збялела, а вочы сталі закочвацца пад лоб.
- Вады! - загадаў аканом.
Няўжо давядзецца «прыціснуць», каб прызналася? Хто не прызнаецца, калі прывязаць да слупа ў аборы, насунуць мех на галаву, каб не было чуваць енкаў, і свіснуць пару разоў бізуном?
Але Ганна была сапраўднай шляхцянкай - не дапамог і бізун. Яе прывялі да прытомнасці вадой з драўлянага вядра, якім Хведас паіў коні. Прывязаная да слупа, на якім віселі ўздэчкі, яна не вымавіла ні слова і толькі стагнала, калі бізун некалькі разоў упіўся ў скуру.
Дзёр бізуном яе аканомаў памочнік Мондрык, бо конюх, ён жа і аканомаў фурман Хведас, які ўдзельнічаў у хаўрусе, біць шляхцянку адмовіўся - баяўся помсты Вабішчэвічаў.
Дзяўчына так і не прызналася, каму несла палюбоўнае пасланне. Пабітую, зняважаную, яе замкнулі-схавалі ў лазні. Да выяснення далейшых абставін.
Аканом узорнай гаспадаркі пан Ежы Ўрбановіч перад тым, як легчы спаць, адзначыў, што мае на заўтрашні дзень два клопаты: вышэйзгаданую жончыну цыдулку ў кішэні і зняважаную (адлупцаваную на самы азіяцкі манер бізунамі) безмаянтковую дзяўчыну-шляхцянку ў лазні. Які з гэтых клопатаў большы, горшы - не ведаў. Аканом прывык арыентавацца ў рознага роду кантрактах, прадажных дамовах, рэестрах, гаспадарчых рахунках, а тут належала вырашаць іншае. Загадаў сабе спаць. Такую чалавек меў калі не натуру, дык прынцып: пераначуем, болей пачуем.
