‘не принимать предложения’;
atendi
decidon ‘ждать решения’. От переходных глаголов образуются
страдательные причастия:
aĉetita,
aĉetata,
aĉetota.
Непереходные глаголы обозначают действие, не предполагающее
объекта, выраженного именем в форме винительного падежа.
Большинству эсперантских непереходных глаголов соответствуют
русские непереходные глаголы: agi, aparteni, aperi, ardi,
batali и т. д. (составьте перечень изученных непереходных
глаголов). От непереходных глаголов страдательные причастия не
образуются.
Иногда русским непереходным глаголам в эсперанто соответствуют
переходные глаголы: bezoni ‘нуждаться в’; celi ‘целиться в’,
‘стремиться к’; posedi ‘обладать’, ‘владеть’ + тв. падеж; regi
‘управлять’ + тв. падеж; trafi ‘попасть в’; interŝanĝi
‘обмениваться’ + тв. падеж.
У некоторых эсперантских глаголов под влиянием национальных
языков и вследствие того, что предлог может заменяться
винительным падежом, если это не искажает смысла, категория
переходности-непереходности неустойчива: они могут
употребляться как с прямым дополнением (существительное
в винительном падеже), так и с косвенным (существительное в общем
падеже с предлогом): adiaǔi (al), atenti (pri), aǔskulti
(al), danki (al), bedaǔri (pri), diskuti (pri), egali (al),
esperi (al, pri), festi (pro), forgesi (pri), helpi (al),
konkuri (kun), konsenti (pri, kun), kontraǔi (al), kredi (al),
lekcii (pri), loĝi (en), ludi (per), memori (pri), miri (pri),
odori (je), pardoni (al), paroli (pri), partopreni (en), pensi
(pri), peti (pri), profiti (de, el), raporti (pri), prelegi
(pri), respondi (al), revi (pri), rigardi (al), rilati (al),
sekvi (post), servi (al).
La interna ideo de la Esperanto-movado (el kongresaj paroladoj de Doktoro Ludoviko Zamenhof)
En la 1905-a jaro dum la 1-a Universala Kongreso de Esperanto
en la franca urbo Boulogne-sur-mer (Bulonjo-ĉe-maro) estis
akceptita «La deklaracio pri Esperantismo».
El la deklaracio, unuanime akceptita en la Bulonja kongreso, ni
ĉiuj scias, kio estas la Esperantismo en rilato praktika; el
tiu ĉi deklaracio ni ankaǔ ekscias, ke «Esperantisto estas
nomata ĉiu persono, kiu uzas la lingvon Esperanto, tute egale,
por kiaj celoj li ĝin uzas». Esperantisto estas sekve ne sole
tiu persono, kiu uzas Esperanton sole kaj ekskluzive por celoj
praktikaj…
Krom la flanko praktika, deviga por ĉiuj kaj montrita en la
deklaracio, la Esperantismo havas ankoraǔ alian flankon ne
devigan, sed multe pli gravan, flankon idean. Tiun ĉi flankon
diversaj Esperantistoj povas klarigi al si en la plej diversa
maniero kaj en la plej diversaj gradoj. Tial, por eviti ĉiun
malpacon, la Esperantistoj decidis lasi al ĉiu plenan
liberecon akcepti la internan ideon de la Esperantismo en tiu
formo kaj grado, kiel li mem deziras, aǔ – se li volas – eĉ
tute ne akcepti por la Esperantismo ian ideon. Por demeti de
unuj Esperantistoj ĉian respondecon pri agoj kaj idealoj de
aliaj Esperantistoj, la Bulonja deklaracio precizigis la
oficialan, de ĉiu sendispute akceptitan esencon de la
Esperantismo kaj aldonis la sekvantajn vortojn: «Ĉiu alia
espero aǔ revo, kiun tiu aǔ alia persono ligas kun la
Esperantismo, estas lia afero pure privata, por kiu la
Esperantismo ne respondas»…
