вместо
saneco;
organizo вместо
organizaĵo;
parolemo вместо
parolemeco.
14-7. Чтобы избежать повторения связки estas, её можно заменить
глаголом, образованным от:
прилагательного: La fraǔlino belas (ĉarmas, gajas, solas); Mi
atentas (certas, kapablas fari tion, kontentas, kuraĝas peti
vin, plenas de ĝojo, pravas, pretas, rajtas, sanas); La monto
blankas (altas, malproksimas); La ĉielo klaras (bluas); Ili
egalas (samas, diversas, multas); «Mi feliĉas kun li» – ŝi
diris; La ĵurnalo plenplenas de novaĵoj;
существительного: Li direktoras (studentas, estras, avas); Ili
amikas (najbaras, triopas); matenas; sunas; ventas;
наречий и наречных сочетаний: Necesas (eblas, indas, endas,
gravas, utilas, fruas, nepras, agrablas, facilas) okupiĝi pri
tio; Li enhejmas; La manĝilaro surtablas.
Глагольные формы более динамичны (а потому в основном
употребляются в разговорном стиле и почти не употребляются
в стиле официальном), но иногда менее точны или придают слову
новый оттенок значения: La kampo estas verda ‘Поле зелёное’, но
La kampo verdas ‘Поле зеленеет’; Li aktoras en la Granda Teatro
‘Он работает актером в Большом Театре’, но Al mi ne plaĉas,
ke li ofte aktoras ‘Мне не нравится, что он часто актерствует’
(т. е. ведёт себя как актер; здесь лучше употребить aktorumas).
Можно образовать глагол и от причастия, выразив таким образом
сложную глагольную форму одним словом: La patro manĝintas
(= estas manĝinta), manĝintis, manĝintos; La filo manĝantas,
manĝantis, manĝantos; La libro legitas (legitis, legitos,
legatas, legatis, legatos, legotas, legotis, legotos). Однако
эти формы являются очень тяжелыми и применяются крайне редко,
особенно с суффиксами причастий действительного залога.
14-8. Значение слова зачастую определяется контекстом, поэтому
в разговорной речи (в литературной – лишь с особыми
стилистическими целями) допустимы формы, не регистрируемые
словарями: Komence ni piedis, poste tramisВначале мы шли
пешком, потом ехали на трамвае‘; Ni tralagis ’Мы прошли через
озеро‘; La novaĵo tramondas ’Новость распространяется по всему
миру‘; Kiomas (= kioma horo estas) nun? ’Который час?; Dum la
vojaĝo ni samvagonis; Ŝi magazenis la tutan tagon; La homo
vojas; Mi survojas al la celo; Ĉu vi venos? – Jes, mi tujos;
Kienas vi?; Ni iru, ĉar tempas; Jaris la 1939-a; Ĉu vi jam
scias tion? – Jes, mi jamas; Ĉu vi iros kun mi? – Jes, mi
kunvios; poŝti leteron; tro rapida aǔtado; Ni alteatris
ĝustatempe
