Zamenhof studis la medicinon en la Moskva kaj Varsovia
universitatoj, poste li laboris kiel kuracisto-okulisto.
Zamenhof-kuracisto akiris grandan popularecon en malriĉaj
kvartaloj de Varsovio, Grodno, Ĥersono, ĉar ofte li sanigadis
malriĉulojn senpage. Li estis sagaca kaj neordinare modesta
homo, kies sorto estis malfacila.
Por eldoni sian projekton de la internacia lingvo Zamenhof ne
havis monon. Verŝajne, la plej feliĉa tago en lia vivo estis
tiu, kiam lia estonta bopatro Aleksandro Zilbernik el la urbo
Kovno (Kaunas) proponis al li uzi parton de la doto por eldono
de la libreto. Finfine, la 40-paĝa verko («La Unua Libro») kun
la ruslingva titolo «Internacia lingvo. Antaǔparolo kaj plena
lernolibro. Por Rusoj» estis publikigita en Varsovio la 26-an
de julio (de la jaro) 1887. Tiu dato estas la naskiĝdato de
Esperanto. Zamenhof subskribis la libron per la pseǔdonomo
«Doktoro Esperanto», t. e. (tio estas) homo, kiu esperas. Iom
post iom tiu pseǔdonimo transformiĝis en la nomon de la
lingvo.
Pri la plua agado de Zamenhof atestas la Granda sovetia
enciklopedio: «Pli malfrue li publikigis vortarojn de
Esperanto, krestomatiojn kaj apartajn eldonojn de siaj
originalaj verkoj kaj de Esperantaj tradukoj el la monda
klasika beletro. En la jaroj 1959-1960, laǔ decido de Unesko,
oni vaste celebradis la centjaran datrevenon de la naskiĝo de
Zamenhof».
Kiel multe da laboro staras post tiuj du frazoj! Estis multe da
homoj – aǔtoroj de famaj inventoj. Sed estis nur unu homo,
majstre kreinta la projekton de lingvo, kiu evoluis en la socio
laǔ la samaj ĝeneralaj leĝoj, laǔ kiuj evoluas la naciaj
lingvoj, kaj fariĝis vivanta lingvo, la lingvo kun centmiloj
da parolantoj, kun sia literaturo kaj kun siaj tradicioj. La
disĉiploj de Zamenhof, iniciatinto de Esperanto, vivas en la
tuta mondo!
En mia laborĉambro pendas bronza bareliefo de Zamenhof, kiun
donacis al mi la skulptisto N. V. Blaĵkov el Odeso. La sama
bareliefo estas konservata en la Internacia Esperanto-Muzeo en
Vieno. Mi kun fiero montras al miaj amikoj kaj konatoj la
skulptitan portreton de tiu ĉi rimarkinda internaciisto, kiu
servis dum sia tuta malfacila vivo al la nobla afero de la paco
kaj interkompreniĝo inter la popoloj, kiu per sia senmorta
kreaĵo venkis la Tempon.
Ho, mia kor', ne batu maltrankvile,
El mia brusto nun ne saltu for!
Jam teni min ne povas mi facile,
Ho, mia kor'!
Ho, mia kor'! Post longa laborado
