вяртацца — возвращаться
выток — исток
сталасць — зрелость, солидность
калі — когда
хараство — красота, краса, прелесть
плот — забор, изгородь
уталопіцца — упереться взглядом уставиться, чаще утаропіцца
дзівосны — дивный, изумительный, чудесный, причудливый
штакеціна, лит. штыкеціна — поперечная планка в садовой ограде
здарацца — случаться
выпадак — случай
незвычайны — необыкновенный, необычный, непривычный
магчымасць — возможность
зусім — совсем
істота — существо
рэч — вещь
далягляд — кругозор
адчуваць — чувствовать
падсвядома — подсознательно
безупынна — безостановочно, беспрерывно, непрерывно
мноства — множество
прыгожы — красивый, изящный
неўпрыцям — незаметно, неприметно
старанны—старательный, усердный, примерный
утульны — уютный, укромный
шарачковы — сермяжный
рэшта — остальное, остаток
здатны — способный, пригодный, подходящий
Упражнения
1. Выпишите из приведенного ниже текста слова, в которых согласные перед согласными должны произноситься мягко. Подчеркните эти согласные.
Пасвятлела… 3 кожнай хвілінай усё ясней і выразней пачалі выплываць або нечакана з'яўляцца ў полі зроку разбітая тэхніка на шашы, падсечаныя пад корань дрэвы, прыпушаныя снегам скрынкі ад снарадаў, варожыя каскі… Але гукі, што мяне ўстрывожылі, ішлі не ад гэтага ўбачанага — і яны не спыняліся, працягвалі прыгнятаць душу…
Выпадкова я зірнуў угару.І, увесь працяты агнёвымі дрыжыкамі, нібы абмёр… Вось адкуль ідуць незразумелыя, пяклівыя гукі…
(І. Мележ)
2. Ниже записан текст так, как в нем следует произносить мягкие согласные. Запишите его в соответствии с правилами орфографии.
У час касьбы, калі зацьвітаюць надрэчныя лугі, калі набліжаецца час сенакосу, гудзець пачынаюць і плечы, і рукі. У снах маіх конікі звоняць і косы. І нат электрычныя ўспышкі начамі і рознакалёрнай рэкламы праменьні здаюцца агеньчыкамі, сьветлячкамі ў гмахах-стагах нарачанскага сена. Напэўна, нашым песьням лёс падараваў вітальную сваю няўрымсьлівую сілу, настоеную на цяністым шуме траў, на водары малі н, крушын і жывасілу. Таму няма патрэбы ў звон набатны біць, калі пасьля грымот і навальніц прадвесьніх пабачыце ўзарваны брук ля камяніц жывымі, маладымі парасткамі песьні.
(М. Танк)
3. В басне Я. Купалы мягким знаком обозначено мягкое произношение согласных перед согласными. Запишите этот текст в соответствии с орфографическими правилами.
Асёл, убачыўшы ў вадзе
У крынічнай свой асьліны цень,
Зьдзівіўся, стаў, далей не йдзе.
Глядзіць, ды думае, як пень.
Які тут чорт намаляваў
