Учебник белорусского языка | страница 19



А недз… далёка ў цёплым туман… зазыўна гудуць ц…гнікі. (П. Панчанка) І людзі, якія пац…мнеўшымі тварамі гл…дзелі на …го і п…рагл…даліся між сабою, сочачы за …го паводзінамі, раптам прасв…тлелі не…к. (М. Лынькоў) Хваліць ён м…не н…шмат. (Я. Брыль) На такой гаспадарцы, як наша, зімой работы н… шмат. (Я. Брыль) У гаманлівым людскім патоку ён памалу ішоў, куды ішлі ўсе, па п… роне, уздоўж вакзала, праз м…талічны… веснічкі на прывакзальную плошчу. (В. Быкаў) А з вечара было зорна, мес… чна. (К. Чорны) Сведкай быў …му мес…ц„што узняўся вышэй в…рхавін, як маўчалі цымбалы і дзес…ць, і дваццаць, і сорак хвілін. (А. Куляшоў) Скрыпелі сані і галёкалі звонкі… жаночы… галасы, падганяючы кон…й. (1. Мележ)

3. Спишите, вставляя пропущенные буквы я или е.

П…рон, с…зон, л…мантаваць, тыс…ча, загл…дзіцеся, ц…гавіты, забл…яце, поз…x, зам…ць, пам…ць, с…мнаццаць, дзев…ць, дзес…ць, …прука, ап…тыт, …ршыцеся, …рлычок, кал…жанка, закл…йміце, п…нал, біл…цёр, вын…ньчыце, ал…горыя, К…тлінская, вас…мнаццаць, м…тодыка, Прып…ць, …ўропа, закл…няце, Н…красаў, Напал…он, бал…рына, м…тафара, ц…гнікі, …сянёвы, св…ткаваць, Арг…нціна, Вал…нціна, мес…ц, зав…зь, ма…нез, Б…тхов…н, ве…лка, высв…тліць, з…ніт, м…даль, в…лізарны, …фрэйтар, с…ржант, г…н…рал, п…дагог, с…л…ні н, с…ляне, м…тро, н…даядацъ, н…добра, аб… зболіць, аб…ззброіць, б…склапотны, н…добраякасна, г…рой, …чменны, кал…ндар, л…г…нда, п…цім…тровы, ц…мнаваты, кал…ндары.

4. Поставьте в творительном падеже единственного числа и запишите следующие существительные.

Хваля, доля, радыяцыя, станцыя, лазня, песня, вішня, сотня, нядзеля, Таня, будучыня, бабуля, скроня, ціхоня, хвоя, таполя, Марыля, вяргіня.

5. Поставьте в именительном падеже множественного числа, в родительном, дательном и предложном падежах единственного числа следующие прилагательные, числительные и местоимения. Запишите эти формы, обратив внимание на написание неударных гласных в окончаниях.

Вясенняе неба, трэцяя ракета, іхняе месца, электрычная лямпачка, учарашні дзень, дваццаць трэцяя група, сіняя кветка, ранняя зара, ранішняя прагулка, позняя восень.

Урок 4

БЕГЛЫЕ ГЛаСНЫЕ

Белорусскому языку, как и русскому, свойственны беглые гласные, которые в одних формах слова появляются, в других исчезают: дзень — дня, пакунак (сверток) — пакунка, зажынкі (начало жатвы) — зажынак. Беглыми могут быть [о] и [е], а также неударное [а]: акно — акон, заперці (запереть) — запру, дошка (доска) — дошак, яйка