Учебник белорусского языка | страница 37
Долгое [н] (твёрдое) наблюдается также в прилагательных, образованных с помощью суффикса — энн- (-енн-): страшэнны, здаравенны.
Долгие согласные сохранились также в ряде слов иноязычного происхождения: ванна, бонна, донна, Мекка, Ганна (но разг. Гануля) и т. д. В некоторых случаях в заимствованиях они развились по аналогии с исконно белорусскими словами: эскадрылля, камарылля, но дасье, каньяк. Обычно же в заимствованных словах долгие согласные не сохраняются, что нашло отражение в белорусском языке и на письме: каса, маса, металы, алея, прафесар, Місі сіпі, Місуры и т. д.
СЛОВА И ВЫРАЖЕНИЯ
Надвор'е — погода. Якое сёння надвор'е? — Сёння надвор'е добрае (цудоўнае, дрэннае, цёплае, халоднае, сухое, дажджлівае).
Пагода — хорошая погода. Дым слупамі угару — на пагоду. 3 мора пагоды чакаюць. Употребляется и в значении надвор'е.
Прагноз надвор'я — прогноз погоды.
Дождж — дождь. Цыганскі дождж — дождь, который идет при солнце. Дождж лье як з вядра; праліўны дождж; дробны.
Імжэць, імжыць — моросить. Дождж імжыць. Учора цэлы дзень імжэла (імжыла).
Імжа — изморось, морось.
Туман — Туман стаіць, сцелецца, клубіцца, вісіць, густы, бялёсы, невялікі.
Слота, слата — слякоть. Асенняя слота. Слотны тыдзень.
Град — Буйны град. Градзіна, крупінка граду, шроцінка граду. Пот градам цячэ. Град пабіў пасевы, сад, лісце.
Снег — Снег падае, валіць, растае, сходзіць. Снегам заносіць. Снег мокры, з дажджом, сухі.
Замець — метель, пурга.
Завея — вьюга, пурга.
Ападкі— осадки.
Хмара — туча. Дажджавая, снежная, цёмная, навальнічная (грозовая) хмара. Хмара насоўваецца, вісіць, рухаецца.
Хмарны — облачный, пасмурный.
Навальніца — гроза.
Хмарыцца — заволакиваться тучами, облаками.
Маланка — молния.
Бліскавіца — зарница.
Вясёлка — радуга.
ТЕКСТ