Учебник белорусского языка | страница 27



Год нараджэння — год рождения.

Месца нараджэння — место рождения.

Нацыянальнасць — национальность.

Грамадзянства — гражданство.

Сацыяльнае паходжанне — социальное происхождение.

Адносіны да вайсковай службы — отношение к воинской обязанности: ваеннаабавязаны — военнообязанный.

Атэстат — аттестат.

Дыплом — диплом.

Грамадзянскі стан — гражданское состояние.

Сямейнае становішча — семейное положение.

Муж, жанаты — муж, женатый.

Жонка, замужняя — жена, замужняя.

Ажаніцца (з кі м?) — о мужчине, вступить в брак: ажаніцца з Аленаю.

Выйсці замуж (за каго?) — выйти замуж, стать чьей-либо женою.

Удавец — вдовец, мужчина, не женившийся после смерти жены; саламяны ўдавец — мужчина, не живущий с женой.

Удава, удавіца — вдова, женщина, не вышедшая замуж после смерти мужа, саламяная ўдава — женщина, не живущая с мужем.

Халасцяк, халасты — неженатый мужчина.

Разведзены, разведзеная — разведенный, разведенная, официально прервавшие брачные отношения.

Адрас (дамашні, службовы) — адрес (домашний, служебный), зваротны адрас — обратный адрес, пісаць на адрас — писать по адресу, у адрас, па адрасу — сделать замечание, высказаться в чей-нибудь адрес: заўвага ў адрас дакладчыка, рэзка выказацца па адрасу прыезджага.

Як ваша прозвішча, імя, імя па бацьку? — Как ваша фамилия, имя, отчество?

Як цябе завуць (зваць)? — Как тебя зовут (звать)?

Колькі вам год? — Сколько вам лет?

Мне ўжо (споўнілася) трыццаць. — Мне уже (исполнилось) тридцать.

Калі ты нарадзіўся? — Когда ты родился?

Я нарадзіўся (нарадзілася) дванаццатага снежня 1961 года. — Я родился (родилась) двенадцатого декабря 1961 года.

Якая ў вас пасада? — Какая у вас должность?

Я працую старшым навуковым супрацоўнікам. — Я работаю старшим научным сотрудником. Сравните: Я старэйшы супрацоўні к у інстытуце. — Я самый старый сотрудник в институте.

Ты працуеш у выканкоме? — Ты работаешь в исполкоме?

Так, я нават член прафкома. — Да, я даже член профкома.

Неправильно: выканкам, аграпрам, потому что при аканье под ударением восстанавливается этимологическое о, как, например, и в вогнепаклоннік (огнепоклонник).

ТЕКСТ

Спадчына
Ад прадзедаў спакон вякоў
Мне засталася спадчына;
Паміж сваіх і чужакоў
Яна мне ласкай матчынай.
Аб ёй мне баюць казк і-сны
Вясеннія праталіны,
І лесу шэлест верасны,
І ў полі дуб апалены.
Аб ёй мне будзіць успамін
На ліпе бусел клёкатам
І той стары амшалы тын,
Што лёг ля вёсак покатам;
І тое нуднае ягнят
Бляянне-зоў на пасьбішчы,
І крык вароніных грамад
На могілкавым кладзьбішчы.